بدرفتاری یا بی توجهی مکرر نسبت به کودک توسط والدین یا سایر افرادی که وظیفه مراقبت از کودک را بر عهده دارند، منجر به آسیب جسمی یا آزار و اذیت روانی کودک می گردد.

انواع سوء رفتار با کودک عبارتند از:

*جسمی: کتک زدن، سوزاندن اندام ها به وسیله ی اشیای داغ، کوتاهی در تأمین نیازهای اساسی (مانند تغذیه ی مناسب که برای رشد و تکامل جسمی کودک ضروری است.)
*جنسی: تجاوز به عنف و برقراری رابطه ی جنسی با کودک، اجبار کودک در درگیر شدن فعالیت های جنسی بزرگسالان
*کلامی: داد و فریاد بیش از حد، فحاشی، تحقیر و سرزنش کودک
*عاطفی: کوتاهی در تأمین صمیمیت، توجه و محبت، سرپرستی مناسب و عدم ایجاد فرصت برای کسب تجارب عادی زندگی

سوء رفتار با کودک ممکن است در همه جا اتفاق بیفتد، در خانواده های فقیر، متوسط و ثروتمند و در مناطق شهری، روستایی و حومه ی شهرها و ممکن است یک یا هر دو والدین در آن دخالت داشته باشند.
سوء رفتار با کودک بیشتر اوقات رخ می دهد. تخمین زده شده که هر ساله میلیون ها مورد سوء رفتار یا بی توجهی نسبت به کودکان اتفاق می افتد. سوء رفتار با کودک تأثیرات مخربی دارد، برای مثال معلولیت-های جسمی و روانی که گاهی تأثیر آن در تمام طول عمر باقی می ماند.

کودکی که مورد بدرفتاری قرار گرفته، هرگز قادر نیست که دیگران را دوست داشته باشد و به آنان اعتماد کند و ممکن است تصویر ضعیفی از خود داشته باشد و حتی او را دچار بیماری های روانی کند. جراحات وارده در دوران کودکی می تواند منجر به معلولیت و نقص عضو دائمی شود یا منجر شود به:
*رفتارهای ضد اجتماعی: بیشتر اوقات کودکانی که مورد سوء رفتار قرار گرفته اند، نوجوانان و بزرگسالانی می شوند که رفتارهای ضد اجتماعی، جنایی و خشونت آمیز از خود نشان می دهند.
*مرگ: والدینی که دائما کودکان خود را مورد سوء رفتار قرار می دهند، ممکن است موجب مرگ آنان شوند.

اکنون می دانیم که بدرفتاری با کودک یک مشکل اجتماعی است که می تواند به طور موفقیت آمیزی درمان شود، به راحتی قابل پیشگیری است و علائم آن برطرف می گردد. اما ابتدا بیشتر مردم باید آن بشناسند و مراقب باشند.

چرا والدین کودکان خود را مورد سوء رفتار قرار می دهند؟
بیشتر اوقات سوء رفتار واکنشی است به مشکلات و فشارهای روحی حال یا گذشته که والدین قادر به غلبه بر آنها نیستند. این دلایل عبارتند از:

*عدم بلوغ فکری و روانی: بیشتر اوقات والدین جوان و سهل انگار قادر به درک رفتار و نیازهای کودک خود نیستند.

*ناآگاهی والدین نسبت به مسائل تربیتی: برخی از والدین مراحل اساسی رشد کودک را نمی شناسند و نمی دانند یک کودک چگونه رشد و پرورش می یابد و نیز هیچ الگوی ارتباطی موفق خانوادگی ندارند که آن را به کودک یاد بدهند.

*توجه: بیشترین کسانی که با کودکان بدرفتاری می کنند پدرها و مادرها هستند. ولی افراد دیگری از قبیل دوستان والدین، خویشاوندان و ... نیز ممکن است در این امر دخالت داشته باشند.

*انتظارات غیر واقعی: در این حالت والدین از کودکان خود انتظار دارند در تمام مراحل رشد خود مثل بزرگسالان رفتار کنند.

*انزوای اجتماعی: هیچ دوست یا فامیلی برای کمک به برآوردن نیازها و خواسته های کودکان وجود ندارد.

*بحران های دائمی: مشکلات شغلی، مالی، بیماری شدید و غیره ممکن است دلیل خشونت یکی از والدین با کودک باشد. این مشکلات توانایی والدین را در مراقبت لازم و مناسب از کودک محدود می-سازد.

*اعتیاد به مواد مخدر: مصرف مواد مخدر به دلیل تأثیراتی که بر هیجان، خلق و رفتار والدین دارد می-تواند باعث بروز سوء رفتار با کودکان شود. هر پدر یا مادری نیروی بالقوه ای برای سوء رفتار با کودک در بعضی اوقات دارد. بسیاری از والدین بدرفتار، نرمال هستند و تعداد کمی از آنها مجرم یا از لحاظ عقلی و روانی نامتعادل هستند.

*عدم ارضای نیازهای عاطفی: والدینی که قادر به برقراری ارتباط مناسب با دیگران نیستند، ممکن است از کودکان خود انتظار رسیدگی به والدین، ارضاء نیازشان به محبت، مراقبت و اعتماد به نفس را داشته باشند.

*تجارب ضعیف دوران کودکی: بسیاری از والدین بدرفتار در دوران کودکی خود، مورد سوء رفتار قرار گرفته و تصویر ضعیفی از خویش دارند.

چرا بایستی خود را با این مسأله درگیر کنیم؟
به خاطر خودتان! سوء رفتار با کودک داستان غم انگیزی است که همه را تحت تأثیر قرار می دهد.
*مسؤولیت اجتماعی: آسیب های جسمی و روانی ناشی از سوء رفتار با کودک می تواند باعث معلولیت فرد و ناتوانی او در دستیابی به استقلال و وابستگی به دیگران و عدم مشارکت در امور اجتماعی شود.
*مسؤولیت قانونی: بیشتر اوقات افرادی که مرتکب جنایت، بزهکاری، اعتیاد به مواد مخدر و الکل می-شوند در کودکی مورد سوء رفتار قرار گرفته اند.
و به خاطر خانواده تان!
کودکی که مورد سوء رفتار قرار گرفته و حتی خانواده ی او نمی توانند به خودشان کمک کند.

سوء رفتار با کودک یک دور باطل است که معمولا از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. آنها خواستار کمک هستند و باید به آنها کمک شود.

بسیاری از والدین بدرفتار می توانند یاد بگیرند که:
1- چگونه پدر و مادر خوبی باشند.
2- احساس بهتری درباره ی خودشان داشته باشند.
3- از کودکان خود لذت ببرند.

برای شکستن دور باطل سوء رفتار، باید از مشکلات جدی آن آگاه باشید و بدانید در برابر آن چه باید انجام دهید.
شما می توانید به شناسایی سوء رفتار با کودک و درمان آن کمک کنید:
*احتیاط و دقت عمل: را در تشخیص سوء رفتار با کودک بکار ببرید.
*رفتار خشن: بسیاری از رفتارهای پرخاشگرانه و آسیب رسان مکرر، نشانه ی نیاز شدید کودک به توجه و کمک است.
هر پدر و مادری گاهی اوقات در قضاوت و عمل دچار اشتباه می شود، اما وقتی این امر مهم تلقی می-گردد که بدرفتاری با کودک یک الگوی رفتاری یا امری عادی باشد، پس آن وقت زمان کمک است.
*خانواده هایی که شدیدا منزوی هستند: والدینی که در فعالیت های اجتماعی یا مدرسه شرکت نمی کنند و از ارتباط های دوستانه دوری می نمایند، ممکن است نسبت به مردم بدگمان بوده و از کمک آنها بترسند.

نشانه های معمولی سوء رفتار با کودک:
*سر و وضع نامرتب: کودکانی که مورد بی توجهی قرار می گیرند اغلب دچار سوء تغذیه بوده و لباس های نامرتبی به تن دارند. تمام ساعات تنها و سرگردان هستند و به نظر می رسد هیچ سرپرستی ندارند. گاهی اوقات عدم رسیدگی به نظافت و بهداشت نیز یکی از نشانه های بدرفتاری با کودک است.
*والدینی که کودکان خود را بیش از حد سرزنش می کنند: والدینی که مورد کودکان خود شدیدا نظم و انضباط را اجرا می کنند. وقتی خواسته های غیر واقعی آنان برآورده نمی شود، شروع به بدرفتاری با کودکان خود می کنند.
*جراحات مکرر: مثل کبود شدن بدن، ورم ها و سوختگی ها، والدین ممکن است بی تفاوت به نظر برسند و همه چیز را انکار کنند و یا توضیحات غیر واقعی بدهند.
*رفتار گوشه گیرانه: گوشه گیری و خجالتی بودن کودک و نداشتن دوست ممکن است نشانه ی وجود مشکلات جدی در خانه باشد.

کمک به خانواده های دارای مشکل
هدف مددکاران و روانشناسان اورژانس اجتماعی، محافظت از کودک است و به خانواده ها کمک می کنند تا یاد بگیرند چگونه با یکدیگر زندگی کنند و بر بحران های زندگی غلبه نمایند. نوع کمکی که ارائه می-شود، بستگی به مشکلات خاص خانواده و نیازهای آنان دارد. اولین قدم اساسی، یافتن یک مورد از سوء رفتار با کودک و تماس با افراد یا مراکزی است که می توانند در این مورد کمک کنند.
بسیاری از اوقات سوء رفتار با کودک گزارش نمی شود، چون افرادی که می توانند کمک کنند نمی خواهند خود را درگیر این مسأله سازند.

برای مشکلات اورژانسی مانند جراحات جسمی، سوء تغذیه و ... درمان فوری بایستی صورت پذیرد. کودکان ممکن است نیازمند درمان های فوری پزشکی و روانپزشکی باشند. والدین ممکن است نیاز به خدمات فوری برای بررسی و درمان بیماری های جسمی، اختلالات روانی، افسردگی و اعتیاد داشته باشند.

*جداسازی موقتی: گاهی اوقات لازم است از کودک در محل مناسبی مراقبت کنیم و به والدین فرصت آرام شدن بدهیم.
جدا سازی دائمی کودک از والدین از طریق قانون آخرین راه حل و در موارد خاص، تنها پاسخ است.
*خدمات حمایتی: از مددکاری اجتماعی و روانشناسان گرفته تا دوستان نزدیک یا خویشاوندان، اغلب نجارت دهنده ی زندگی و خانواده هستند.
بیشتر اوقات بدرفتاری با کودک مثل یک اسلحه آماده ی شلیک است که با بروز یک بحران در زندگی شروع می شود. این بحران بایستی حل شود تا به آسانی تنش ها از بین برود. در برخی موارد تمام آنچه مورد نیاز است فقط یک دست یاری دهنده و اطلاعات و آگاهی آن فرد است.

راهنمایی و مشاوره برای کودکان و والدین امری ضروری است، زیرا سوء رفتارهای درازمدت مستلزم درمان تخصصی است. جهت رفع مشکلات خانواده و اینکه والدین مهارت های مربوط به پدر و مادر بودن را یاد بگیرند دو چیز لازم است:
1- وقت
2- اطلاعات و توانایی برای پرورش کودک

فرض کنید من از یک مورد بدرفتاری با کودک اطلاع دارم. چه کاری باید انجام بدهم؟
وظیفه ی اخلاقی و در برخی اوقات مسؤولیت قانونی شماست که در صورت مشاهده ی سوء رفتار با کودک آن را به افراد یا مراکزی که توانایی کمک را دارند اطلاع دهید. در این موارد قانون از شما حمایت می کند.
اما از ابتدا مطمئن شوید که موضوع صحت دارد. بعد اقدام کنید!
*به عنوان یک دوست باشید: بیشتر مواقع پدر یا مادر بدرفتار احتیاج دارند که با فردی صحبت کنند تا راهنمایی و حمایت شوند. بهترین کاری که می  توانید بکنید این است که به حرف هایشان دلسوزانه گوش دهید و آنان را به مراکز اورژانس اجتماعی و مشاوره ی خانواده که می توانند به آنان کمک کند، راهنمایی نمایید. به یاد داشته باشید که هرچه زودتر اقدام به رفع مشکل کنید، زودتر قادر به حل آن خواهید بود.

قابل توجه والدین:
اگر فکر می کنید که پدر یا مادر بدرفتاری هستید یا احتمالا در آینده بدرفتار خواهید شد، اگر نمی توانید بر فشارهای روحی و روانی که کودکانتان به وجود می آورند غلبه نمایید، اگر کنترل خود را زود از دست می دهید و بر سر کودکان خود داد زده و آنها را کتک می زنید:
از دیگران کمک بگیرید.
با دوست یا همسایه ی خود صحبت کنید.
اجازه ندهید مشکلات وجود شما را فرا گیرد.آنها را با دیگران در میان بگذارید. به طور حتم به شما کمک خواهند کرد.
با اورژانس اجتماعی (123) تماس بگیرید. هدف این مرکز کمک به شماست تا یاد بگیرید که چگونه بر فشارها و مشکلات غلبه کنید و به اعضای خانواده نیز برای سازگاری با یکدیگر کمک می کند.
بدرفتاری با کودک، نشانه ای از مشکلات والدین است. اگر نادیده گرفته شود از بین نخواهد رفت. تنبیه و مجازات والدین راه درمان آن نیست.
به خاطر سلامت کودکان و والدین آنها:
*واقعیت های مربوط به علل و راه های درمان سوء رفتار با کودک را یاد بگیرد.
*به والدین و قربانیانی که مورد سوء رفتار قرار گرفته اند با صرف وقت، امکانات و دانش خود کمک کنید.
از تلاش های قانونی و اجتماعی برای برخورد با سوء رفتار با کودک حمایت کنید.
*... و هنگامی که موردی از سوء رفتار با کودک را مشاهده کردید آن را به افراد ذیصلاح اطلاع دهید.
پس هم اکنون وقت عمل است.

بیایید دست به دست هم داده و در سلامت جامعه خود سهیم باشیم.