معرفی واحد روانشناسی موسسه‌ی همدم
شاید اکثر مردم و یاوران مهربانی که برای بازدید از همدم به این موسسه می آیند و از بخش های مختلف موسسه بازدید می‌کنند، خبر نداشته باشند غیر از بخش‌هایی که نگهداری از دختران را بر عهده دارند، این موسسه بخش های دیگری هم دارد.
این بخش ها، در عین اهمیت فراوانی که دارند، از آنجا که فعالیت آنها در بخش اداری دسته‌بندی شده‌است، در بازدید های عمومی دیده نمی شوند و تنها گذر دختران همدم یا بستگان آنها به این بخش ها می افتد.
ازجمله‌ی این بخش ها، واحد روانشانسی است که برای این شماره‌ی فصلنامه‌ی همدم، سراغ دوستان شاغل دران رفته‌ایم تا با آنها گپ و گفت کوتاهی داشته باشیم و خوانندگان ما نیز بیشتر با آنها و کارشان آشنا شوند. کار بخش روانشناسی از آن جهت مهم است که با روح و روان دختران همدم در ارتباط است. پس باید با دقت و وسواس اداره شود.
اتاق روانشناسی در ساختمان شهید شاهید واقع شده است؛ روبروی خانه‌ی کوچک پناهگاهی است و در شکل ظاهر فعالیت‌هایش، می توان گهگاه داخل یا خارج شدن دختری را به آن دید. اما بیشتر از این را می توان در توضیحات دو روانشاس این بخش شنید. ابتدا از ناهید یاور می‌خواهیم تا بخش خودشان را معرفی کند.
ناهید یاور، که رشته‌ی تحصیلی‌اش روانشناسی بالینی است، دوره‌ی طرح را در سازمان بهزیستی و مرکز توانبخشی دختران همدم گذرانده است و پس از به اتمام رسیدن دوره‌ی دو ساله اکنون 7 سالی است در همدم مشغول به کار است. او در خصوص برنامه‌‌های واحد محل کارش، اینگونه می گوید:
فعالیت‌های واحد روانشناسی:
«به طور کلی فعالیتهایی که در این واحد انجام می‌شود، شامل موارد زیر است:
اول بررسی مددجویان جهت پذیرش یا عدم پذیرش در صورت متناسب نبودن مددجو با فضا و شرایط مرکز و ارائه‌ی توضیحات لازم به اداره‌ی پذیرش برای این که اقدامات دیگری انجام شود. بعد از این که مددجو پذیرش شد، تعیین جایگاه مددجو کار بعدی است که از طریق بررسی عملکرد هوشی، رفتاری و شرایطی روانی و تشکیل پرونده انجام می شود. اقدام دیگری که باید به عنوان روانشناس انجام بدهیم ارائه‌ی برنامه‌ی اصلاح رفتار در صورت لزوم برای دختران، متنساب با وضعیت شناختی، رفتاری و سن آنان است.»
پیگیری وضعیت روانی و رفتاری دختران:
یاور برای توضیح بیشتر درباره مسئولیت های این بخش می گوید: « ارجاع به روانپزشک و
پیگیری وضعیت روانی و دارویی دختران در حیطه‌ی روانپزشکی و ارائه‌ی گزارشات در صورت نیاز به روانپزشک بخش دیگری از فعالیت های ما می باشد و غیر از این، ارائه‌ی برنامه‌ی توانبخشی در حیطه‌های شناختی، حرفه‌ای و رفتاری و آموزش‌های لازم به دختران در جهت بهبود و ارتقاء سطح تعاملات بین فردی و اجتماعی، ارزیابی دختران به صورت دوره‌ای در حیطه‌های فوق و درج اطلاعات به صورت ماهیانه در پرونده‌ی دختران و ارائه‌ی برنامه‌ی سه ماهه در راستای توانمندسازی فردی بر اساس چارت پرونده‌های روانشناسی، تعامل با واحدهای کاردرمانی و گفتاردرمانی در راستای بهبود مشکلات دختران در حیطه‌های مذکور
تعامل با واحد مددکاری، پیگیری وضعیت تحصیلی، رفتاری دختران در مدرسه، پیگیری وضعیت رفتاری و شرایط روانی در ارتباط با خانواده در بخش روزانه و انجام ارجاعات در صورت لزوم ، تعامل و آموزش به مربیان در راستای بهبود سطح تعاملات بین مربی و دختران مرکز و ارتقاء سطح خدمات ارائه شده به دختران، ارتباط با خانواده دخترانه شبانه‌روزی در صورت امکان جهت افزایش شناخت و آگاهی از پیشینه و شرایط آنان نیز از دیگر مسئولیت های افرادی است که در بخش روانشناسی فعالیت می کنند»
از یاور می پرسیم: کوتاهی در انجام وظیفه، چه مشکلاتی را در پی دارد؟
او پاسخ می دهد: « مسلما کوتاهی در انجام وظیفه در هر بخش موسسه می تواند تاثیر منفی بر عملکرد موسسه داشته باشد و در این بخش هم به همین صورت است. کوتاهی در هر قسمت می‌تواند منجر به بروز آسیب برای دختران و ایجاد خلل در فرایند درمان و توانبخشی دختران شود ولی به طور عمده روانشناسی جزء واحدهایی محسوب می‌شود که همیشه با تمامی دختران در ارتباط است و وضعیت این عزیزان حتی در صورت عدم بروز مشکل بررسی می‌شود.»
این روانشناس درباره روزهای سخت کار هم می‌گوید: « سخت‌ترین روزها را می‌توان زمانی توصیف کرد که دختران تفاوت خودشان را به زبان می‌آورند و می‌پرسند: چرا نباید مثل سایر افراد، خانواده داشته باشند؟ و یا سوالات دیگری از این جنس را مطرح می کنند و این سوال را به خوبی می‌توان درک کرد که با تمام وجود می‌پرسد. در اینجاست که شاید سخت‌ترین لحظه برای یک روانشناس که به صحبت‌های این عزیزان گوش می‌دهد پیش می‌آید و در پاسخ فقط می‌توان یک نفس عمیق کشید. و اینجاست که جای همدلی کردن است و شرایط حتی سخت‌تر از روزهایی می‌شود که در لحظه باید تعداد زیادی از دختران را از نظر خلقی و رفتاری مدیریت کرد.»
از یاور می خواهیم از خاطرات شیرین کار با دختران هم بگوید و می شنویم: « خاطرات شیرین و شاید بهتر باشد اینگونه بگویم لحظات و روزهای خاصی را با دختران تجربه کردم و این اتفاق باعث شد که وارد دنیایی بشوم که تا قبل از این با آن آشنا نبودم و هر لحظه‌اش را خاص و متفاوت می‌توان توصیف کرد. بویژه زمانی که با احساسات صادقانه و خالص این دختران روبرو می‌شوم».
بعد از گفت وگو با ناهید یاور، نوبت صفا مهدوی است تا به عنوان دیگر روانشناس این بخش، باهم به گفت وگو بنشینیم؛
کاری سخت اما لذتبخش:
مهدوی، ابتدا درباره‌ی چگونگی آشنایی خود با همدم می گوید: « آشنایی من با مؤسسه‌ی همدم بصورت اتفاقی با مراجعه به سایت این مجموعه صورت پذیرفت و پس از آن مراجعه‌ی حضوری و ارائه مدارک اتفاق افتاد و پس از مدت کوتاهی برای همکاری با این مجموعه دعوت شدم.»
مهدوی هم توضیحاتی درباره‌ی بخش روانشناسی می دهد و بعد از توضیحاتی درباره‌ی وظایف این بخش، درباره اهمیت کار در حوزه‌ی روانشناسی می گوید: « اهمیت این بخش در پیشگیری از عوارض ناشی از معلولیت شروع می‌شود تا بکارگیری از اهرم‌های تخصصی بر اساس شرح وظایف، با همکاری سایر بخش‌های تخصصی مرکز شامل مددکاری، کاردرمانی، گفتاردرمانی، بخش درمان و حوزه‌ی مراقبتی، تا در جهت بهبود عملکرد ذهنی، روانی، جسمی و اجتماعی مددجو و سازگاری وی با محیط و ارتقاء کیفی زندگی وی، به صورت تیمی برنامه‌ریزی وکار صورت پذیرد.»
مهدوی همچنین می افزاید: « هدف کلی از تشکیل اینگونه مراکز ارائه‌ی خدمات مربوط به سلامت شامل خدمات بهداشتی درمانی و توانبخشی است تا با به‌کارگیری کادر تخصصی و مراقبتی، حتی الامکان نسبت به کاهش میزان معلولیت با روش‌های آموزشی منطبق با ویژگی‌های این طیف از معلولیت اقداماتی مؤثر صورت پذیرد. در غیر اینصورت حضور آنان در اینگونه مراکز بدون انجام فعالیت‌های آموزشی و توانبخشی حرفه‌ای هیچگونه تغییری در رشد و ارتقای ذهن این عزیزان به وجود نخواهد آورد.»
این روانشناس درباره‌ی سختی کار در این بخش نیز می گوید: « سخت‌ترین روزهای کاری من در بدو ورود به مؤسسه دورانی بود که در بخش درمان همکاری داشتم. بعد از سپری شدن مدتی، فعالیت خود را در بخش روانشناسی آغاز کردم و در حال حاضر از شغلم رضایت کامل دارم. برای من حضور در همدم طی سالهای خدمت، تماماً با عشق و علاقه به کار و هر روز آن با روز دیگر متفاوت بوده‌است. با وجود تمامی سختی‌های آن، هیچ‌گاه شکوه‌ای از کار نداشته‌ام و همواره پس از پایان هر روز کاری با رضایت خاطر به خانه رفته و روز بعد با انرژی مضاعف به محل کار آمدهام و سعی کرده‌ام اگر لحظات تلخی هم برایم ایجاد شده است، بی‌اعتنا گذر کنم چون حضور در محل کار و خدمت به این عزیزان لذتبخش و شیرین است.»